Анатолій Балуценка
12
IМКНЕННЕ
Рэчкi плынь бяжыць iмклiва,
Ды куды ляцiць, куды?
Вынiк будзе нiбы дзiва
Цi пакута ад бяды?
Побач луг, i ззяюць кветкi,
Вабiць залаты пясок,
Лес цудоўны госць нярэдкi,
Ў iм зязюлi галасок.
Гоман сцiшаны чароту,
Над вадой вiсяць кусты,
Мае бегчы плынь ахвоту,
Жвавы рух яе заўжды.
Хутка плынь бяжыць наперад,
Не глядзiць на берагi.
Мо, яе чакае нерат,
Роспач прыйдзе ад тугi?
Рэчцы возера казала:
«Куды бегчы, што шукаць?
Прыгажосцi тут нямала,
Калi пiльна назiраць».
Ды iмкнулась рэчка к мору,
Без яе там шмат вады,
Плынь прыбегла, ўрэшце, к гору:
Знiкла ў водах назаўжды.
30.09.1992
43
СЭНС ЖЫЦЦЯ
Сябе як людзi ўсведамiлi,
Выключнасцi шукалi цуд,
За доўгi час жыцця стварылi
Асобны для сябе статут.
Сябе вышэй паставiць здатны
Над ўсiм, што на Зямлi жыве,
Каб задаволiць на «выдатна»
Усе амбiцыi свае.
I ганарыцца людзi сталi,
Як выяўляецца – дарма,
Бо шмат бяды сабе стваралi,
Дабра ад розуму няма.
Каб на Зямлi ўсе жылi вечна
Каб нам заўчасна не сканаць,
След добра ведаць: недарэчна
Сябе занадта узвышаць.
Шукаем доўга сэнс высокi
Звышпрызначэння на Зямлi,
Рабiць хутчэй патрэбна крокi,
Каб ўсе ў гармонii жылi.
Жыццё iдзе, i сэнс шукаюць.
Але галоўны сэнс якi?
Каб ўсе, Зямлю хто насяляюць,
Жыццё пранеслi праз вякi.
11.11.1992
45
ЖЫЦЦЁВЫ КРУГ
Зрывае вецер лiсце з дрэва,
I агаляецца галлё,
Туга ў маёй душы саспела,
Бянтэжыць ўяўленне маё.
Бо час асеннi – развiтанне,
Дзе падымалася жыццё,
Пачнецца хутка завяданне
I пераход у небыццё.
Ў нябыт шмат здатна восень кiнуць,
Iнакш жыццё не аднавiць,
Калi павiнен сам загiнуць,
Сябе ў нашчадках паўтарыць.
Таму i восень адначасна
Смерць немiнучую нясе,
Ды i жыццё дае нязгасна,
Каб аднавiць свой стан красе.
Час смутку восень, вельмi шкода,
Але вясна прыходзiць зноў,
Ад сну абудзiцца прырода
I верне радасць i любоў.
I лiсце зноў зялёным стане,
Ўбярэцца ўраз у кветкi луг,
Ды восень бачыцца ў тумане,
Бо доўжыцца жыццёвы круг.
12.11.1992
70
СМЕРЦЬ I ЖЫЦЦЁ
К жыццю ўсе адчуваюць прагу,
Так удалось iстот стварыць,
Што ёсць у iх пачуцце страху,
Жыццё каб марна не згубiць.
I, колькi сiл жыццёвых хопiць,
Сябе iстота баранiць,
Ўсё да апошняй кроплi зробiць,
На свеце каб застацца жыць.
Але яды няма, ёсць глеба,
Што здатна флору гадаваць,
I для жыцця амаль ўсiм трэба,
Каб есцi, iншых забiваць.
Таксама прагнуць жыць раслiны,
Але у чым вiна жывёл?
Каб стала жыць, яны павiнны
Раслiны нiшчыць зноў i зноў.
I круцiцца адвечна кола,
Ў iм смерць адных – другiм жыццё,
Абавязковая умова:
Забiць, iначай – небыццё.
Жывое смерць няздатна сцерцi,
Хады смяротнай не суняць,
Каб не было нiколi смерцi,
Жыццю б нiколi не лунаць.
14.12.1992
82
ВОСЕНЬ ЖЫЦЦЯ
Жыццё мiнае, восень блiзка,
Ды невядома, колькi жыць,
I вынiку чакае рыска:
Ўжо куранят пара лiчыць.
Цiкава фiльм жыцця пабачыць,
Былое ў думках пракруцiць,
Прыходзiлась не раз адзначыць:
Усё магло iначай быць.
Быў хтосьцi сэрцу сiмпатычны,
Пайсцi мог па-другому лёс,
Хоць погляд i гiпатэтычны,
Ўзнiмае мроi да нябёс.
Але бязглузда разбiрацца,
Душу дарэмна хваляваць,
Лепш не ў мiнуўшчыне капацца,
Жыццё, якое ёсць, кахаць.
Не трэба доля мне другая,
Не трэба смутак у душу,
Бо крочыць восень залатая,
Яе працяглай быць прашу.
Хоць восень стала на парозе,
Падводзiць рыску час прыйшоў,
Але, калi кахаць у змозе,
Садзiць квактуху трэба зноў.
23.12.1992
105
ДНI ЖЫЦЦЯ
За гарызонт схiлiлась сонца,
Пачырванела неба сiнь,
Ў прыроды днi бягуць бясконца,
Ў нябыт сышоў яшчэ адзiн.
Жыццёвых дзён не вельмi многа,
I кожны – як цудоўны дар,
Ўзамен Бог не дае другога,
Як дням нядбалы гаспадар.
Калi жыццё лiчыць гадамi,
Хай дзень мiнае, не шкада,
Калi лiчыць дакладна днямi,
Тады прапашчы дзень – бяда.
Бо кожны дзень – дарунак Бога,
Спярша здаецца: дзён ёсць шмат,
Як будзе iх – амаль нiчога,
Гадзiне кожнай будзеш рад.
Бо спраў наперадзе багата,
Хаця чакае небыццё,
I кожны дзень цудоўны – свята,
Бо ён падоўжвае жыццё.
Каб кожны дзень запамiнаўся
I адразняўся ад ўсяго,
След, каб дзень справай напаўняўся,
Не страцiць каб з жыцця яго.
2.09.1993
134
ЖЫЦЦЁ I СМЕРЦЬ
Жыццё i смерць, гнеў цi пяшчоты,
Святло i цень, дзень або ноч,
Вакол ёсць толькi антыподы,
У iх – прыроды дзiўнай моц.
Каханне з ненавiсцю разам,
Ёсць сябра – вораг ёсць заўжды,
Раз – пахвала, другi – абраза,
Без антыподаў – нiкуды.
Цi радасць будзе, цi нягоды,
То хмары, то нябёсаў сiнь,
Ўсё антыподы, антыподы,
Цiкаўны позiрк дзе нi кiнь.
Ў жывой i нежывой прырдзе
Ёсць процiлегласць цэлы час,
Адна як знiкне, пры нагодзе,
Другая створыцца ураз.
I толькi смерць – жыцця аснова,
Асобна iм не iснаваць,
Бясконцае час круцiць кола,
Смерць здатна ўсiм жыццё даваць.
Свет безлiч антыподаў мае,
Яны – асновы развiцця,
Але галоўны з iх стварае
Праз смерць умовы для жыцця.
15.09.1993
148
РАМАНТЫКА I ЎЗРОСТ
Якiя былi зоры ў небе!
Цяпер такiя не заўжды,
Не думаў аб надзённым хлебе
Ў свае юнацкiя гады.
I мроi былi – нiбы чары,
Што неслiся увысь нябёс,
Падрэзаў моцна крылы ў мары
Рэальнасцi ўладальнiк – лёс.
Ў лугах якiя былi росы,
I яркiх кветак дзiўны пах!
Цяпер заззяюць часам слёзы,
Бо шчасце пераходзiць ў жах.
Як галасiста птушкi пелi!
Iх дзiўным ранкам слухаць звык,
Цяпер i радасныя трэлi
Падобны на варонiн крык.
Былi бялюткiмi аблокi!
Заўсёды так ад ўзнёслых мар,
Ды небасхiл стаў невысокi,
Бо чорна на душы ад хмар.
Вясна! Цюльпаны i мiмоза!
Ды вабных свят цяпер няма,
Узрост – рамантыцы пагроза,
Бо ад яго ў душы зiма.
18.09.1993
160
ПОРЫ ЖЫЦЦЯ
Спяшаецца жыццё ў юнацтве дужа,
А старасць паўзе цiха, як слiмак,
Юнацтва – як квiтнеючая ружа,
А старасць – як даўно адцвiўшы мак.
Юнацтва дзiўны цуд, як нагарода,
Здаецца: не спаткае час другi,
А старасць для жыцця – як перашкода,
Жаданням замiнаюць ланцугi.
Юнацтва – час вясновы, час кахання,
Калi праблем наперадзе няма,
А старасць – смутны час для завядання,
Чакае толькi лютая зiма.
Збягае надта хутка час чароўны,
Бо лета шпарка прыйдзе за вясной,
Юнацтва – для iмпэту час галоўны,
Пацiху ператворыцца ў спакой.
Надыдзе вельмi нечакана сталасць,
Ды восень ўжо чакае на двары,
I сталасць ператворыцца ўраз ў старасць,
Не клiчуць хоць сярэбранай пары.
Iмгненна ляжа белы снег на скронi,
Жыццёвы цыкл ўжо да зiмы прабег,
Жадаў юнацтва утрымаць ў далонi,
Не ўдалася: на лёс кладзецца снег...
20.09.1993
166
МЭТА ЖЫЦЦЯ
Мэту шукаем доўгi час:
Навошта нарадзiлiсь людзi?
Ды не знайшлi пакуль адказ,
Няма яго, далей не будзе.
Але шукаем ўсё ж штодня,
Хоць намагаемся упарта,
За хмарай скрыта вышыня,
Знаходзiць дзiўны цуд няварта.
Жывем так, як iстоты ўсе,
Хоць хтосьцi бедны, хто заможны,
Але працяг жыцця нясе
Праз час вякоў наперад кожны.
Нашчадкi – ўзнёслая мэта,
I ёй няма альтэрнатывы,
Каб не сустрэлась iм бяда,
I кожны быў ў жыццi шчаслiвы.
Ляцiць жыццёвы хутка час,
Жаданы кожнаму i мiлы,
Пражыў сваё – як свечка згас,
Далей шлях пойдзе да магiлы.
Прыйсцi i цiхенька пайсцi,
Хоць ёсць i лепшы час, бясспрэчна,
Няма мэты жыцця ў жыццi,
Мець летуценне недарэчна.
21.09.1993
238
КОЛЕРЫ ЖЫЦЦЯ
Жыццё саткана з палюсоў,
Яму ўласцiвы антыподы,
Дзе нават палкая любоў,
Нянавiсць тоiцца заўсёды.
То белай стужкай бяжыць лёс
I ярка ззяе, нiбы ў срэбры,
Або чарнее ад пагроз,
Заўжды жыццё – палосы зебры.
Палоса белая бяжыць –
Спрыяе сталая удача,
З палосай чорнай цяжка жыць,
Душа няспынна горка плача.
Камусьцi у жыццi заўжды
Сярэдзiна лепш залатая,
Каб боль не зведаць чарнаты,
Ды фарба белая – святая.
А на сярэдзiне павек
Адзiны толькi колер – шэры,
I мець не будзе чалавек
Зусiм любвi, надзеi, веры.
Абрыдне шэрасць праз гады,
Калi яна вакол, усюды,
Не будзе шчасця без бяды,
Згадзiцца трэба на пакуты.
19.10.1993
251
СЛЯДЫ ЖЫЦЦЯ
З клёну жвава жоўты лiст спадае,
Развiтання надышла пара,
Ў вырай хутка восень адлятае,
Дзiўны скарб пяшчоты i дабра.
Тонкая рабiна побач з клёнам
Сустракала восень, як заўжды,
Лiст зялёны хутка стаў чырвоным,
Ў гронках ззяюць яркiя плады!
Ды жыццё зноў будзе прадаўжацца,
Парасткi яно, бясспрэчна, дасць,
А таму патрэбна намагацца
Ў час вясновы палка пакахаць.
Бо каханне – сутнасць для жывога,
Без яго загiнула б жыццё,
Даражэй няма амаль нiчога,
Лепшае на свеце пачуццё!
Бо каханне – безупыннасць роду,
Песняю вясноваю гучыць,
Атрымаць прыемна сэрцу згоду,
Без кахання немагчыма жыць!
Будзе хай яно заўсёды звонкiм
I даруе добрыя плады,
Хай на сонцы чырванеюць гронкi,
Як жыцця мiнулага сляды.
27.10.1993
255
У ЧЫМ СУЦЯШЭННЕ?
У чым знаходзiць суцяшэнне
I цi яно на белым свеце ёсць?
Жыццё мiнае за адно iмгненне,
Бо кожны на Зямлi часовы госць.
Прыходзiм з праху, каб жыццё пранесцi,
А потым утварыць таксама прах,
Жыццё няздатна iснаваць без смерцi,
Хаця ў душы прад смерцю вечны страх.
Закон жыцця – старое цалкам сцерцi,
Iснуе кола смерцi i жыцця,
Прайшоў жыццёвы шлях i след памерцi,
Каб зноў жыццё паўстала з небыцця.
Усе жывуць i смерцi не чакаюць,
Ды чыняць так, бы вечна будуць жыць,
I супярэчкi сталыя ўзнiкаюць,
Прычына ў бессмяротнасцi ляжыць.
Як помнiць стала: кожны з нас смяротны,
Каб збудаваць адносiн добры стан,
Не прыйдзе час трывожны i маркотны,
I цяжкасць хутка знiкне, як туман.
Каб для сябе знаходзiць суцяшэнне,
Лепш добра помнiць, што жыццё – як дым,
Каб зведаць у жыццi задавальненне,
I лёс каб быў бясконца залатым.
29.10.1993
271
РЕКА
Бежит река, спешит она,
Вода течёт куда-то,
Глубокая, не видно дна,
Красе и силе рада.
Сначала робкий ручеёк
Испытывал мученье,
Но далеко теперь исток,
Могучее теченье.
Река хотела быть
сильней,
Широкой стала вскоре,
Вода бежала много дней,
И встретилось ей море.
Река пропала без проблем,
Её всю море скрыло.
Куда бежала и зачем,
Стремглав вперёд спешила?
И вспоминала ручеёк,
Воды текло в нём мало,
На дне в струе шуршал песок,
Тень ива ей давала.
Влекла чрезмерно глубина,
И сила привлекала,
Стремилась в никуда она.
Достигла. И пропала.
6.11.1993
336
ВРЕМЯ
Как резвые кони, бежали года,
Хотелось бы ехать иначе,
Помедленней время текло чтоб всегда:
В небытие двигать на кляче.
Решать надо много задач и проблем,
Без цели жить тоже прекрасно,
Но время унять невозможно совсем,
Оно никому не подвластно.
Секунды – песчинки в песочных часах,
Они на движение скоры,
Но мало песка в хрупких их корпусах,
Хотя на Земле его – горы.
И каждому только щепотка дана,
Бежит она быстро, как кони,
Недавно промчалась в цветеньи весна,
Поводья в кровь стёрли ладони.
Я время хотел удержать, но не смог,
Хоть мчаться мне с ним интересно,
И сколько ещё ожидает дорог,
Судьбе только точно известно.
Но ехать ещё и могу, и хочу,
С отвагой ступаю на стремя,
И птицей в небытие быстро лечу,
Несёт меня к вечности время.
6.12.1993
374
ЖОРСТКАСЦЬ
Жыццё iдзе заўжды на гранi смерцi,
I нельга з яго лепшае стварыць,
Слабейшаму прыходзiцца памерцi,
Каб дужы мог на белым свеце жыць.
Жывому за жыццё змагацца трэба,
Бо ёсць каму яго ўраз прыпынiць,
Надзённага шукае кожны хлеба,
Не знойдзе – сам, як палiва, згарыць.
I кожны балансуе, каб ўтрымацца
На гранi памiж смерцю i жыццём,
Самому каб ахвярай заставацца
Цi iншы будзе вабным набыццём.
Бясследна бiямаса не знiкае,
У коле смерцi i жыцця яна,
Бо смерць другiм ў жыццё шлях адкрывае,
Бязлiтаснасць прыродаю дана.
I ў жорсткасцi сваёй нiяк прызнацца
Ўраз людзi не адважацца спаўна,
Мы з ёй зусiм не можам развiтацца:
Гiсторыя – бясконцая вайна.
Таму, каб сэрца мiласэрным стала,
Каб жорсткасць людзям назаўжды забыць,
Ў жыццi мець неабходна надта мала:
I ў першую чаргу ўсiм сытым быць.
18.09.1994
408
БЯГУЧЫ МОМАНТ
Жыццё iдзе цi хутка, цi паволi,
Цi шпарка, як скакун, яно бяжыць,
Жыццё не паўтараецца нiколi,
I момантам бягучым трэба жыць.
Вялiкiх спраў не след кiдаць на потым,
Бо «заўтра» можа нават i не быць,
Адразу лепш рабiць, калi ахвота,
Бо рухацца – i азначае жыць.
Жыццё даўжэй, як спраў у iм багата,
Ёсць што праз час з натхненнем ўспамiнаць,
Яно здаецца дзiўным светлым святам,
На потым свят не трэба пакiдаць.
Што не зрабiў, таго ужо не будзе,
Бо момант немажлiва паўтараць,
Калi каханне напаўняе грудзi,
Яго на потым лепш не адкладаць.
Калi не адкладаць амаль нiчога,
Прычын зусiм не будзе шкадаваць,
Як не зрабiць, не скончыцца трывога,
Шанц страчаны няпроста дараваць.
Жыцця, што ледзьве тлее, надта шкода,
Бязглузда ў нiкуды яно бяжыць,
Жыццё напоўнiць шчодра асалода,
Як момантам бягучым ўзнёсла жыць.
27.11.1994
410
ГОДЫ-КОНИ
Жизнь бежит, как кони, вскачь,
У неё иной нет моды,
Не вернуть назад, хоть плачь,
Прожитые уже годы.
Было много серых дней,
Когда путь дарил невзгоды,
Не унять никак коней,
Они бешеной породы.
И счастливый в жизни путь
Быстро пробегали рысью,
Не сдержать их бег ничуть,
Чтоб порадоваться жизнью.
Правлю тройкой я пока,
Вожжи стёрли в кровь ладони,
Несут кони седока
Словно от шальной погони.
По ухабам и грязи,
Даже просто без дороги,
Их порыв не угасить,
Не жалеют сил и ноги.
Через счастье и беду
Путь любой коням по силе,
Годы-кони на лету
Седока несут к могиле.
29.11.1994
449
ВЕЧНАЕ ЖЫЦЦЁ
Жыццё адвечным створана спачатку,
Упарта доўжыцца з часоў тых на Зямлi,
Пакiнулi ўжо многа вiдаў згадку,
Калiсьцi i яны, як iншыя, жылi.
Магутным каб быў род i безупынным,
Ў нашчадках толькi быць павiнен сэнс жыцця,
Вялiкi сэнс з'яўляецца адзiным,
Iначай стане вiд здабыткам небыцця.
Ў жыццi iдзе бясконца эстафета,
Мэта адзiная: этап каб свой прайсцi,
Як вiд не здолее, то азначае гэта,
Ужо яму не будзе месца у жыццi.
Як вiд збярогся, будзе жыць ён вечна,
Як ёсць каму этап жыццёвы перадаць,
Калi няма – занадта небяспечна,
Бо спакваля вiд будзе стала памiраць.
Каб жыць для ўсiх iстот на белым свеце,
Патрэбна, людзi каб прыроду бераглi,
Яе багаццем карысталiсь дзецi,
Iнакш застацца немагчыма на Зямлi.
Пакуль Зямля iснуе, свецiць сонца,
Бясспрэчна, людзям можна вечна на ёй жыць,
Але, як дзецi нараджаюцца бясконца,
Далей маглi каб жыццё вечнае дарыць.
15.12.1994
451
ДОБРЫ СЛЕД
Жывуць iстоты ў свеце вельмi мала,
Жыццё заўсёды мае свой вянец,
Прырода ўсё жывое так стварала,
Каб меў пачатак кожны свой канец.
Жывых iстот на свеце надта многа,
Ды тэрмiн розны кожнага жыцця,
Кароткая жыццёвая дарога
Ад нараджэння i да небыцця.
Адзiн жыць можа сто гадоў цi болей,
Другi дзень пражыве i скончыць век,
Адзiнка не ўтрымаецца нiколi,
Вiд здатны ў свеце iснаваць павек.
Жыццё, як кола, круцiцца бясконца:
Зачацце, нараджэнне i жыццё,
Спачатку так здаралася пад сонцам:
Пражыў – i шлях iдзе у небыццё.
Ды можна жыць, як след пакiнуць людзям,
Дабро як зробяць рукi, розум твой,
Ад знiчкi нават след маленькi будзе,
Калi яна сустрэнецца з Зямлёй.
Упарта вельмi трэба намагацца,
Каб для людзей свой добры след зрабiць,
Калi прыйдзе з жыццём час развiтацца,
У памяцi бясконца можа жыць.
15.12.1994
467
ЧЫСТАЯ ДУША
Якое хуткабежнае жыццё!
Гады мiльгаюць, як у коле спiцы,
I марным ўраз здарыцца набыццё,
Калi час прыйдзе колу супынiцца.
Жыццё iмклiва крочыць у фiнал,
Таму дабра збiраць зусiм не трэба,
Душу сваю каб кожны захаваў,
Надзённую дасць Бог скарынку хлеба.
Зусiм не у багаццi сэнс жыцця,
Не ў вопратцы, пiтве i нават ежы,
Сэнс у працэсе самаго быцця,
Каб кожны мог пашырыць ведаў межы.
Каб мудрасць кожны мог хутчэй пазнаць
I выбраць сабе лепшую дарогу,
Рабiць дабро i зла не прычыняць,
Звяртацца за парадай толькi к Богу,
Як дасягнуць шмат поспехаў ў жыццi,
Памножыць намагацца iх няспынна.
Бо прыйдзе смутны час ў нябыт пайсцi,
Патрэбна будзе толькi дамавiна.
Заўсёды праўда ў свеце ёсць адна,
Не след унiкнуць смерцi намагацца,
Каб чыстай мець заўжды душу да дна,
Ад лiшняга патрэбна адцурацца.
19.12.1994
494
ЖЕЛАННАЯ ВЕСНА
Вместе с солнцем утром я не встану,
В сад окно не растворю весной,
Улыбаться милым перестану,
Буду иль землёю, иль травой.
Что прошло, мне кажется далёким,
Жизнь жестокой не была со мной,
Небо видел чистым и высоким
И садов цветение весной.
Всё в судьбе давалось слишком сложно
И невероятною ценой,
Но любовь, как сталь, была надёжна,
Не прошла далёкой стороной.
Что есть мочи, натянул удило,
Словно кони, быстрые года,
Угли у костра зола покрыла,
Впереди лишь мрак и темнота.
Но пока и в углях жар пылает,
У костра погасшего сижу,
Вечность ещё скромно ожидает,
Не хочу в неё и не спешу.
Может дать жизнь море наслаждений,
Ведь непредсказуема она,
Падает под ноги лист осенний,
Впереди желанная весна.
29.12.1994
507
УСЁ ПАДУЛАДНА?
Ўглядаюсь рамантычнымi вачамi,
Здзiўляе моцна свету прыгажосць
I ясным днём, i зорнымi начамi.
Прыемна, што краса такая ёсць!
Але адной красы недастаткова,
Каб свет раслiнны i жывёльны жыў,
Бо, сярод iншых, першая умова,
Каб для жывога корм ў дастаку быў.
Бязлiтасным стаў свет з часоў стварэння,
Такiм ён застанецца i павек,
Каб пракармiцца, у адно iмгненне
Жыццё другое згубiць чалавек.
Ўсё створана у свеце звышдакладна,
Жывёльным чалавек бы жыў жыццём,
Калi б усё, што трэба, неадкладна
Ўраз не было б цудоўным набыццём.
Хiмiчных болей сотнi элементаў
I цэлы шэраг ўсiх фiзiчных з'яў,
Каб ў вынiку сваiх эксперыментаў
Прагрэс тэхнiчны чалавек ствараў.
Усё для чалавека падуладна,
Што пажадае, можа ўраз зрабiць.
Цi вытрымаць прырода нацiск здатна?
Ў вяках як без прыроды можна жыць?
5.01.1995
519
АДМЕТНЫЯ ДНI
Не абысцi закон жыцця сусветны,
Ён пакладзе апошнi свой вянец,
Чым болей дат становiцца адметных,
Хутчэй тым наблiжаецца канец.
Ўсяму пачатак ёсць i заканчэнне,
Але прыемна толькi адзначаць
Дзень радасны i светлы нараджэння,
Чым галаву ў дзень смерцi нахiляць.
Ў жыццi патрэбна вельмi людзям свята,
Iх сустракалась вельмi шмат раней,
Як знамянальных дат яшчэ багата,
Жыццё заўжды здаецца весялей.
Ды час бяжыць, i чорнай стане дата,
Ў жыццё прыйдзе бяда яшчэ адна,
Знiкае цалкам назаўсёды свята,
Журба запоўнiць ўраз душу да дна.
I замест свята стрэне дзень паганы,
Жыццё iдзе, стае ўсё болей iх,
Жалобны дзень вярадзiць ў сэрцы раны
Ад успамiну родных ўсiх сваiх.
Не абысцi закон жыцця сусветны:
Ўсё меней свят i болей смутку дзён,
Апошнi дзень, для кожнага адметны,
Гатуе спакваля жыцця закон.
14.01.1995
529
ПОМНIЦЬ АБ СМЕРЦI
Той, хто жыве, не думае аб смерцi,
Цi вельмi добра гэта або не?
Ад думкi будзе толькi боль у сэрцы,
Калi не думаць – горай удвайне.
Жыццё здаецца доўгiм i бязмежным,
Замест таго, каб iншага любiць,
Паводзiм часам зверам мы драпежным,
Камусьцi каб паганае зрабiць.
I пераважна ўсiх цiкавяць рэчы,
А колькi трэба iх, каб добра жыць?
Так мала трэба, каб прыкрыць чым плечы,
Рабом у рэчаў каб зусiм не быць.
Жыць нецiкава для уцехi цела,
Здабыць лепш стала радасць для душы,
Iржа яе каб злосная не з'ела,
Аб смерцi трэба думаць у цiшы.
Як на гадзiннiк глянуць электронны,
То бачна, як iдзе жыццёвы час,
Суровыя жыццёвыя законы,
Бо кожны мiг штурхае к смерцi нас.
Жывым аб смерцi помнiць стала трэба,
Каб добрымi з людзьмi бясконца быць,
Галоднаму каб даць скарынку хлеба,
Не ненавiдзець, а заўжды любiць.
20.01.1995
537
КУДА?
Нет покоя осенней листве,
Её ветер срывает упрямо,
Рассыпает по жёлтой траве,
Уходящая жизнь всегда драма.
Хоть прекрасен ковёр золотой,
От дождей разрушается злато
И становится вмиг чернотой,
Никому и бесплатно не надо.
Или лист рос вверху на виду,
Иль внизу на поломанной ветке,
Вместе встретить придётся беду
На грязи, теперь близкой соседке.
Ведь недавно промчалась весна,
Листья, как изумруд, зеленели,
Их дорога пряма и ясна,
Шли упорно к намеченной цели.
Быстро лето минуло с тех пор,
У природы суровы законы:
В золотой легли листья ковёр,
Стали голыми чёрные кроны.
Для чего устремляться, куда?
Время ведь удержать нельзя силой,
Пробегут, словно серна, года,
Ветер будет свистеть над могилой...
24.01.1995
581
АГУЛЬНЫ ФIНIШ
Ў чым iснавання сэнс, i што ў жыццi трымае?
I дзе карэнне фiласофскае ляжыць?
Навуку ўсiх навук хто ўпарта вывучае,
Прад iм пытанне непазбежнае стаiць.
Здаецца iншы раз, што ёсць адказ дакладны,
Абявязкова процiлегласць будзе з iм,
Таму абодва тых адказы непрыдатны.
Шукаць не трэба, можа, сэнс жыцця зусiм?
Хто мудры, сэнс жыцця нiколi не шукае,
Той лепей ведае, навошта ў свеце жыць,
I асалоду ад жыцця бясконца мае,
Не хоча камень фiласофскi варушыць.
Патрэбна факт без сцiплых хiтрыкаў адзначыць:
Чым болей ведаў ёсць, тым меней будзеш знаць,
Не можа ведаў гмах свет Божы перайначыць,
Якiм ён створаны, такiм i след ўспрымаць.
Шукаць высокi надта сэнс ў жыццi не трэба,
Фiлосаф кожны прад пытаннем – слабы раб,
Бо сэнс, напэўна, iснаваць пад сiнiм небам,
Прайсцi належна па шляху жыцця этап.
Таму, як крочыць да мэты ў жыццi упарта,
Хоць шлях любы прайсцi, ды кажа цыкл Карно,
Ў жыццi ўсё марна, трацiць сiл зусiм няварта,
Агульны фiнiш канчатковы ўсё адно.
26.02.1995
595
ФIЛАСОФСКI ПАДЫХОД
Спаткае гора, сэрца цяжка ные,
Душа смуткуе, льюцца кроплi слёз,
Здараюцца абставiны такiя,
Што дараваць няздатны выйсця лёс.
Як радасць ёсць, з ёй гора быць павiнна,
Яго нiяк не ўнiкнуць у жыццi,
Пачуццяў негатыўных палавiна,
Iм след таксама праз душу прайсцi.
Заўсёды процiлегласць ходзiць поруч,
I радасцi без гора не спаткаць,
Калi ў жыццi пазнаць здарыцца горыч,
Лягчэй i радасць можна адчуваць.
Калi бяда раскрые жаху крылы,
Знайсці лепш фiласофскi падыход,
Ў кулак сабраць хутчэй патрэбна сiлы
I быць гатовым да любых нягод.
Заўжды былi нягоды, далей будуць,
Але i радасць шчодра дасць жыццё,
Хай сэрца i душа бяду забудуць,
Каб светлае спаткалась пачуццё.
Спаткае радасць – трэба быць спакойным,
I не ўпадаць у роспач ад бяды,
Каб шлях жыцця быў вабным i дастойным,
Каб доўжылісь шчаслiвыя гады.
4.03.1995
599
ПАКАРАЦЬ ВЯРШЫНI?
Кароткае жыццё, няма калi iмкнуцца,
Каб дасягнуць найбольшай вышынi,
Бяжыць час хутка, не дазволiць аглянуцца,
Ўраз цалкам у жыццi прабеглi днi.
Занадта цяжка пакараць жыцця вяршынi,
Багата вельмi трэба сiл аддаць,
Ў шляху як сэрца ад пакуты не астыне,
I поспех можна ў будучым чакаць.
Пераадольваць каб малыя перашкоды,
Павiнна падрыхтоўка добрай быць,
Каб браць вяршынi, трэба ведаць шмат заўсёды,
Гады мiнаюць, няма часу жыць.
Нiколi хто ў жыццi вяршынь не пакарае,
Той бачыць сонца, птушак i вясну,
Хто хоча ўвысь ляцець, навукi вывучае,
Чытаць кнiг трэба сотню не адну.
Але чакаць якiя вынiкi ад ведаў?
Шмат сiлы вытрачаў на развiццё,
Першапраходнiцкую радасць цалкам зведаў,
Але амаль што вытрацiў жыццё.
Хоць можна радасць атрымаць i ад навукi,
I без яе жыццё чароўнае заўжды,
Магчыма ўвогуле кнiг мудрых не браць ў рукi
I мець ў жыццi шчаслiвыя гады.
6.03.1995
647
РАКА ЖЫЦЦЯ
Рака жыцця бяжыць, iмчыць бясконца,
Змяняе воды на шляху свае,
Бо частку iх, што выпарала сонца,
Ў раку абавязкова дождж улье.
Жыццё людзей! Яно было адвеку,
Рака жыцця к канцу жыццё нясе,
Як дождж, яно прыходзiць к чалавеку,
Ды прыйдзе час, каб звянуць ўраз красе.
Ў прыродзе толькi тое будзе вечным,
Рэсурс як ёсць, каб стала iснаваць,
Жыццё павiнна быць таму канечным,
Каб нарадзiцца, быць i памiраць.
Каб iснаваць, ўсё рухацца павiнна,
Рацэ як быць, калi няма дажджу?
Як пару акiян дае няспынна,
Мiнае небяспечную мяжу.
Зусiм нязначна кропелька для мора,
Цi ёсць яна, або яе няма?
Як знiкне ўраз, другiм не будзе гора,
Бо шкадаваць аб кроплi iм дарма.
Не будзе кропель, i ракi не будзе,
Бо толькi кроплi ёй ваду дадуць,
Раку жыцця складаюць тыя людзi,
Што разам стала на Зямлi жывуць.
20.03.1995
658
ХТО ГАЛОЎНЕЙ?
Галоўней хто ў жыццi: душа цi цела?
Матэрыя або нябачны дух?
Адказ дакладны можна даваць смела:
Павiнны быць галоўнымi удвух.
Яны сумесна i жыццё складаюць,
У мёртвым целе не жыве душа,
Нiколi цалкам людзi не пазнаюць,
Дзе памiж iмi пралягла мяжа.
Душа на цела моцна уплывае,
Бадзёрасць або стомленасць дае,
Калi пакуты цела адчувае,
Заўсёды кепскi настрой у яе.
У цела i душы уплыў ўзаемны,
Галоўнага сярод iх не знайсцi,
Супольныя дзве часткi неад'емны,
Заўсёды неразлучныя ў жыццi.
А як, нарэшце, цела смерць спаткае,
Ўраз з целам развiтаецца душа,
Як дух, на неба мiгам узлятае,
Так, як ў радках бiблейскага верша.
Адмовiцца ад срэбраннiкаў трэба,
Душу упарта пiльна зберагаць,
Не спадзявацца, што ўзляцiць у неба,
У пекле каб яе не пахаваць.
22.03.1995
683
ЖЫЦЦЁ I КАХАННЕ
Усё жывое, што наўкол iснуе,
Каб жыць i род бясконца прадаўжаць,
Ў душы заўжды чароўны поклiч чуе,
Да кожнага прыходзiць час кахаць.
Кахаюць ўсе: раслiны i жывёлы,
Бо без кахання не было б пладоў,
Кахаюць дужы, слабы, нават кволы,
Да ўсiх павiнна завiтаць любоў.
Каханне – яблынь белае цвiценне
Або пяшчотнасць белых лебядзей,
У кожнага ў жыццi жыве iмкненне,
Каб пару адшукаць сваю хутчэй.
Ў душу чужую ўлезцi мы не можам,
Любоў раслiн не зведаць нам павек,
Але з пачуццем радасным прыгожым
Знаёмы добра кожны чалавек.
Каханне i жыццё ў адзiнстве разам,
Не падзялiць каханне i жыццё,
Бо без кахання i жыццё – абраза,
А цуд кахання – лёсу набыццё.
Хто зведае чароўнае каханне,
Пачуцце ў сэрцы будзе зберагаць,
Бо з iм не пажадае развiтання,
Кахаць – жыць ўзнёсла, жыць – заўжды кахаць.
1.04.1995
719
ЧАСОВАЕ I ВЕЧНАЕ
Калiсьцi быў закладзены пачатак,
Прыйдзе канец бязлiтасны праз час,
Не застанецца аб аб'екце згадак,
Бо, як паўстаў ён, хутка знiкне ўраз.
Заўсёды быць i не змяняцца можа,
Што вечна iснавала i заўжды.
Ды хто сваю часовасць пераможа?
Таму няма ў часовасцi бяды.
Знiкаюць кантыненты, рэкi, горы,
Ўсё рухаецца вечна на Зямлi,
Бясконца i на сушы, i на моры
Ў рэльефе змены моцныя iшлi.
Амаль нiшто бясследна не знiкае,
Калi адно iшло у небыццё,
То iншае магутна узрастала,
Каб свой этап пранесцi праз жыццё.
Як час руйнуе моцнае каменне,
Жывому колькi можна iснаваць?
Iстота праз жыццё iдзе iмгненне,
На фiнiшы каб цiха памiраць.
Адзiны толькi атам вечны ў свеце,
Ён быў, i будзе iснаваць заўжды,
Бясконца ўсё змяняецца ў сусвеце,
Для атама зусiм нiшто гады.
13.04.1995
723
ПРЫМАЦЬ ПА-ФIЛАСОФСКУ
Як галаву ссякуць, што па валоссю плакаць?
Нiчога немажлiва ўжо змянiць.
Калi здарылась што, не трэба ў грудзi гакаць,
Лёс здатны i няшчасце падарыць.
Усё здараецца, было што неабходна,
На лёс таму бязглузда наракаць,
Хоць стане надта ад бяды душы маркотна,
Ды выйсце трэба вабнае шукаць.
Калi ў жыццi заўжды да горшага гатовы,
Яго патрэбна цэлы час чакаць,
Як лёс накiне ланцугi або аковы,
Не след нiколi галаву схiляць.
Ад гора воўкам хоць завый, лягчэй не будзе,
Здарылась што – яно павiнна быць,
Бо моцна бедаваць – заклiкаць боль у грудзi,
Ўсё марнае, далей патрэбна жыць.
Як нават часам i спаткаецца благое,
Трагедыю не след перажываць,
Заўжды павiнна ўстанаўленне быць такое:
Па-фiласофску ўсё ў жыцці прымаць.
Як не было б, не трэба вельмi хвалявацца,
Пакуль жывы, лепш шкадаваць жыццё,
Як ад нягод за моцны панцыр не хавацца,
Раней iсцi патрэбна ў небыццё.
14.04.1995
728
СПАКОЙ ТУТ
Не трэба нi чыноў, нi нагароды,
Лепш проста без iмкненняў сцiпла жыць,
Бо тыя значна шчаслiвей заўсёды,
Яшчэ хто пад гранiтам не ляжыць.
Бясконца трэба моцна намагацца,
Каб той гранiт ў канцы жыцця здабыць.
А, мо, празмерна i не след старацца?
Не намагаўся хто, той не ляжыць.
Мо, лепш таму, хто пад грудком дзярновым
Спакойна, без пампезнасцi ляжыць?
На могiлках хужэйшыя умовы,
Але даўжэй прыемней значна жыць.
Пасля зусiм гранiту мне не трэба,
Цудоўней мець спакойнае жыццё,
Аднолькавыя ўсiм зямля i неба,
Як пойдуць назаўжды у небыццё.
Шум лесу, рэчкi плынь, луг, вецер, сонца
Натхняюць цэлы час душу маю,
Шаную я таму жыццё бясконца,
Нiколi не спазнiцца мне ў зямлю.
Зусiм не трэба значнай нагароды,
Гранiту ззяння i аркестру медзь,
Жадаю тут спакою i пяшчоты,
А там спакой заўсёды буду мець.
16.04.1995
774
ЦУДОЎНАЯ ТРЫЯДА
Не вечна ўсё, i пройдзе хутка з часам,
Мiне любоў, здароўе i жыццё,
Не будзе цягi к дарагiм украсам,
Калi паклiча ўладна небыццё.
Калi не грэе палкае каханне,
Нялёгка стан такi жыццём назваць,
Трывае без iмпэту iснаванне,
Калi душа няздатна пакахаць.
Каханне – сродак надта ўсемагутны,
Яно здароўе здатна мацаваць,
I настрой не сустрэнецца пакутны,
Бо крылы шчасця здольны адрастаць.
Каханне i жыццё. Лепш быць iм разам,
Каб радасна i паўнакроўна жыць,
Каб вельмi не астыла сэрца з часам,
Касцёр кахання трэба варушыць.
Калi жыццё каханне аздабляе,
Ў здаровым целе моцны дух заўжды,
Бо цеплыня ў адносiнах трывае,
I шчасце завiтае на гады.
Каханне – шчасця пэўная прынада,
I ад здароўя моцы пачуццё,
Цудоўная адзiная трыяда:
Здароўе i каханне, i жыццё.
29.04.1995
777
КАНЕЧНЫ ПУНКТ
Канечны пункт. Ён ўсiх заўжды зраўняе,
Бягуць бясконца цягнiкi жыцця,
Канечны пункт надзейна ўсiх прымае,
Iмкнуцца ў вечнасць ўсе да небыцця.
Хто дальнiм цягнiком жыццё праехаў,
Хто на мясцовым перагон цi два,
Хто у жыццi сваiм пазнаў уцеху,
Каго у маладосцi смерць знайшла.
Iмчацца цягнiкi жыцця бясконца
На станцыю пад назвай «Небыццё»,
Хто у дарозе, таму ззяе сонца,
Тугу i шчасце надае жыццё.
А хто прыбыў ужо на пункт канечны,
Ляжыць спакойна у сырой зямлi,
Мiнулi i туга, i боль сардэчны,
I шчасця днi цудоўныя прайшлi.
Ёсць блiзкiя – нябожчык у пашане,
Бо ён яшчэ у памяцi жыве,
Ды як да iх з касою смерць загляне,
Ўраз памяць аб нябожчыку памрэ.
Бязглузда на канечны пункт спяшацца,
Не трэба вельмi хуткiх цягнiкоў,
Цягнiк жыцця, патрэбна намагацца,
Пазней каб на канечны пункт прыйшоў.
1.05.1995
805
ЛЮБОЎ ДА ЖЫЦЦЯ
Ўсяму свой час: прымае зерне глеба,
I зерне пачынае прарастаць,
Расток, хоць кволы, цягнецца да неба,
Каб залатымi каласкамi стаць.
Вясна i лета надта час кароткi,
I ў збажыны сканчаецца жыццё,
Адтэрмiноўкi не памогуць сродкi,
Мiнае час, настане небыццё.
Хоць дрэвы век даўжэйшы значна маюць,
Растуць, цвiтуць, каб дараваць плады,
Праз пэўны час i дрэвы памiраюць,
Але ў насеннi будуць жыць заўжды.
Для кожнага даецца тэрмiн ўласны,
Яго прыемна з годнасцю прайсцi,
Каб настрой мець узнёслы i нязгасны,
Хаця абмежаваны час ў жыццi.
Хай час бяжыць, так створана прырода,
Па зменах непатрэбна сумаваць,
Якая б не здарылася нагода,
Ў жыццi прыемней радасць вылучаць.
Без радасцi жыццё – без цвету дрэва,
I збажына без поўных каласоў,
Ўсё знiкне ўраз, што цалкам састарэла,
Ды да жыцця павiнна быць любоў.
13.05.1995
811
СЦIРАЕ ПАМЯЦЬ
Жыццё няшчадна з памяцi сцiрае
Усiх, хто жыў ў мiнулыя вякi,
Вялiкая асоба цi малая,
Ды вынiк будзе, як закон, такi.
У памяцi адзiнкi застаюцца,
Што здатны былi цудам здзiвiць свет,
Для iншых часы памяцi сатруцца,
Не застанецца нават кволы след.
Бо з часам стане ўсё набыткам Леты,
Дзяржавы i народы, гарады,
Тыраны, вынаходнiкi, паэты,
Было так, будзе доўжыцца заўжды.
Бо вечнага зусiм няма пад небам,
Усё, як рэчка быстрая, бяжыць,
Для будучынi жыць зусiм не трэба,
Днём сённяшнiм з натхненнем трэба жыць.
Што створана людзьмi, прыйдзе ў упадак,
I рукатворны помнiк упадзе,
Сусветны не змяняецца парадак,
Ў нябыт пацiху памяць адыдзе.
Надмерна непатрэбна намагацца
Пакiнуць след, ўсё пойдзе ў небыццё,
Страчаць не трэба сiлы i старацца,
Абавязкова прыйдзе забыццё.
15.05.1995
816
СПАКОЙ
Усе спяшаюцца кудысьцi,
Iмпэт магутны не стрымаць,
Бясконцы стрэне час калiсьцi
Пад шэрым каменем ляжаць.
Не трэба вельмi намагацца,
Спакойна значна лепей жыць,
Цi рухацца, цi супыняцца,
Як свечка, ўраз жыццё згарыць.
Жыццё – галоўная каштоўнасць,
Яго амаль не берагуць,
У iм павiнна быць грунтоўнасць,
Каб свечку часам не задзьмуць.
Не трэба, каб воск марна лiўся,
Няхай даўжэй яна гарыць,
Ў жыццi каб хутка не стамiўся,
Пра спешку лепш зусім забыць.
Жыццё цудоўнае, як дзiва,
Прыемна вабны мець спакой,
Калi яно iдзе iмклiва,
Чакае хутка супакой.
Каб свечка доўгi час палала,
След не спяшацца нiкуды,
Ад спешкi сэнсу надта мала,
Спакой працягвае гады.
17.05.1995
824
ДРУГАЯ IСНАСЦЬ
Ручаiнка мiж ўзгоркамi ўецца,
Струменiцца, лагодна бяжыць,
Але ўпарта наперад iмкнецца,
Шлях нялёгкi далёка ляжыць.
Як збягаюцца дзве ручаiнкi,
Прападае цудоўны спакой,
Вiры круцяць ваду без супынкi,
Плынь становiцца моцнай ракой.
I нясецца вада ашалела,
Акiян каб напоўнiць сабой,
Ручаiнка збягала нясмела,
Ў акiяне i шторм, i прыбой.
Як з малога вялiкае стане,
Больш пяшчоты мiнулай няма,
Пагражае бяда ў акiяне,
Хваль жахлiвых ў iм шмат нездарма.
Можа, лепей не трэба пасады,
Каб лагодным i ўважлiвым быць,
Не даваць на пакуты загады,
А людзей сцiплым сэрцам любiць?
Мо, прыемна быць надта вялiкiм?
Ручаiнка спакойна цякла,
Акян не жадае быць цiхiм,
К яму iснасць другая прыйшла.
19.05.1995
832
ШУКАЦЬ ДАРМА
Сэнс жыцця i адвеку шукалi,
Цяпер хочуць знайсцi, ды дарма,
Марным будзе iмкненне i далей,
Бо яго ў белым свеце няма.
Ды выключнай мы ролi жадаем,
Сэнс другi ў нас, не як у жывёл,
Ды аднолькава ўсе памiраем,
Калi час развiтання прыйшоў.
Няма сэнсу жыцця i не будзе,
Але вабяць, як цуд, мiражы,
Для сябе iх прыдумалi людзi,
Для спакою уласнай душы.
Час мiне, i сканчаецца поступ,
Надыходзiць павек небыццё,
У складаным ўсё сцiпла i проста:
Сэнс вялiкi жыцця ёсць жыццё.
Ўсе жывуць, дзiўны свет напаўняюць,
Сэнс высокi бязглузда шукаць,
Нараджаюцца i памiраюць,
Нарадзiцца каб, трэба кахаць.
I таму сэнс жыцця у каханнi,
Вынiк дзiвiць сваёй прастатой,
Ад кахання ўзнiкаюць жаданнi,
Каб Зямля не асталась пустой.
23.05.1995
865
МАЯ ФIЛАСОФIЯ
Пiшу пра тое, што з людзьмi здаралась,
Што i ў маiм жыццi прыйшлось пазнаць,
Не ведаю дакладна, ды здавалась:
Магу душу другую адчуваць.
Не толькi вершы пра сябе складаю,
Пра iншых вельмi люба мне пiсаць,
Але ацэнкi чытачоў не маю,
Нiхто не можа вершы пачытаць.
Затое ў справах я занадта ўпарты,
Хоць не друкуюць, хочацца складаць,
Бо для душы паэзiя – не жарты,
Ўзяла ў палон, не хоча адпускаць.
I кожны дзень таму складаю вершы,
Яны мне радасць здатны дараваць,
Хоць пра пачуццi i пiшу не першы,
Як ненавiдзець трэба i кахаць.
Свой погляд на жыццё я выкладаю,
Ды кожны можа погляд мець другi,
Чужую фiласофiю ўспрымаю,
Развiтваюсь з сваёю без тугi.
Б'е жвава думак любая крынiца,
Запiсваю радкi iмклiва я,
Чакаю, што прыемнае здарыцца,
Заззяе фiласофiя мая.
9.06.1995
885
ВЕЧНАСЦЬ I СОНЦА
Глядзяцца зоркi ноччу у ваду,
Здаецца, што турбот яны не маюць,
Ды кожны мае нейкую бяду,
Мiнае час, i зоркi патухаюць.
Нiчога ў свеце вечнага няма,
Нiколi не было, далей не будзе,
I намагацца вечнасць мець дарма,
Хаця яе жадаюць вельмi людзi.
У зорак нават ёсць смяротны час,
Аднолькавая ва ўсяго дарога,
З'явiўся, быў, а потым цiха згас,
Так збудаваны свет па волi Бога.
Згасаюць часам зоркi у цiшы,
Бо рух iдзе бясконцы у прыроды,
Бог вечнасць абяцае для душы,
Але чакае цела смець заўсёды.
Наогул, няма вечнасцi зусiм,
Хаця здаецца, што жыццё бясконца,
З iм развiтацца прыйдзецца усiм,
Калi пачне згасаць паволi Сонца.
Але пакуль яно дае цяпло,
I зоркi на вадзе ўначы ўсiм бачны,
Бо iснаванне Сонца нам дало,
Павiнны Богу быць за цуд удзячны.
20.06.1995
901
ЖЫВЫ СВЕТ
Не хочуць мяса вегетарыянцы,
З маральных не ядзяць яго прычын.
Але якiя застаюцца шанцы
Ў безабаронных яшчэ больш раслiн?
Жывыя i раслiны, як жывёлы,
Але у кожнай з iх сваё жыццё,
Ды толькi адразняюцца умовы,
Плады раслiн – яшчэ не небыццё.
У iх жыццё, яны яшчэ жывыя,
Бо рознiцы памiж жыццём няма,
З iх вырастуць раслiны маладыя,
I маралiсты цешацца дарма.
Жывая навакольная прырода,
Жывёлы i раслiны, ды яды
Няма для iх. Таму занадта шкода,
Знiшчалi адзiн воднага заўжды.
Таму i мiласэрнасцi не будзе,
Бо Бог бязмерна жорсткiм свет стварыў,
Але гуляюць ў мiласэрнасць людзi,
Хаця без ежы кожны ўжо б не жыў.
Ўвесь свет жывы, раслiны i жывёлы,
Агульная будова ва ўсяго,
Ўсе жыць жадаюць, але свет суровы.
На мiласэрны як змянiць яго?
26.06.1995
910
ЖЫЦЦЁВАЯ ВЯРШЫНЯ
Калi жыццё iдзе няспынна ўгору,
Нiхто не аглядаецца назад,
Бо вельмi шмат жыццёвага прастору,
I не гудзе пакуль яшчэ набат.
Занадта многа ёсць дарог жыццёвых,
I будучыню можна выбiраць,
Прыемна вельмi жыць ў такiх умовах,
Бясконцасць iснавання адчуваць.
Хоць цяжка часам на гару ўзбiрацца,
Ды добра, што дарога ёсць заўжды,
I вельмi лёгка на нагах трымацца,
Калi яшчэ гадамi малады.
Але, калi вяршыня пакарыцца,
I пабяжыць дарога пад гару,
Патрэбна хутка ўнiз з гары кацiцца,
Нястрымны шлях ў старэчую пару.
Ў асеннi час усё даўно ў мiнулым,
I бачна: не бясконцае жыццё,
Душа яго бязлiтаснасць адчула:
У будучыне толькi небыццё.
Таму лепш на вяршыню не спяшацца,
Хай шлях пакатым будзе доўгi час,
Нiколi каб назад не аглядацца,
Каб малады запал ў душы не згас.
3.07.1995
919
ВЕЧНАСЦЬ
На Зямлi жыццё з часам мiнае,
Iснаванню акрэслены час,
Бо жыццё нечакана ўзнiкае
I знiкае iмгненна ураз.
Ўсё нязменным вакол застаецца,
За вякамi збягаюць вякi,
Час кароткi iстотам даецца,
Свет, як быў, вечна будзе такi.
Сонца зробiць усход вiртуозны,
Птушкi радасна будуць спяваць,
Як раней, будуць радаваць вёсны,
Людзi будуць пяшчотна кахаць.
Ўсё ў жыццi, безумоўна, праходзiць,
Бо кароткае вельмi жыццё,
Але ў вечнасць яно пераходзiць,
К ёй упарта вядзе небыццё.
Што для кожнага стане канечным,
I што з часам павiнна мiнаць,
Для сусвету з'яўляецца вечным,
Жыццё будзе бясконца трываць.
Не знiкае нiчога бясследна,
Ўсё, жыло што, працягвае жыць,
У асобе другой адпаведна,
Бо ў фундаменце вечнасць ляжыць.
7.07.1995
933
ЛЮБIЦЬ УСЁ ЖЫВОЕ
Жыццё! Яно заўжды, як павуцiнка,
I можа абарвацца ў любы час,
Як для яго ствараецца замiнка,
Згасае хутка нечакана ўраз.
Што створана на белым свеце Богам,
Святое права мае на жыццё,
Бо даражэй зусiм няма нiчога,
I потым будзе толькi небыццё.
Сваё жыццё высока цэняць людзi
I зневажаюць права ўсiх iстот,
Нiколi справядлiвасцi не будзе,
Жывое забiваем без прыгод.
Адкуль такая жорсткасць ў сэрцы нашым?
Чаму няма павагi i дабра?
Бо нiзашто сумленне не падкажа,
Што без вiны забiлi камара.
За тое толькi, што ён хоча есцi,
Каб права жыць сваё ажыццявiць,
Адказнасцi зусiм не будзем несцi,
Хто замiнае, можам ўсiх забiць.
Несправядлiва, што сябе шкадуем,
Усё жывое трэба нам любiць.
Калi свет навакольны не ўратуем,
Адны як будзем на планеце жыць?
15.07.1995
Апошні верш тэмы Home Page Змест